Η “Αφροδίτη της Μήλου” είναι ένα από τα πιο διάσημα και εντυπωσιακά αγάλματα της αρχαιοελληνικής τέχνης. Το άγαλμα ανακαλύφθηκε στις 8 Απριλίου 1820 σε αγροτική περιοχή της Μήλου, σε πάνω από έξι ξεχωριστά κομμάτια. Έναν χρόνο αργότερα κατέληξε στο Μουσείο του Λούβρου, όπου και εκτίθεται μέχρι και σήμερα.

Η δημιουργία του αγάλματος χρονολογείται κατά την ύστερη ελληνιστική περίοδο (περί τα τέλη του 2ου π.Χ.). Είναι σκαλισμένη σε παριανό μάρμαρο και έχει ύψος 2,02 μ. Τα δύο χέρια του αγάλματος λείπουν και εικάζεται ότι καταστράφηκαν είτε κατά την ανασκαφή είτε κατά τη μεταφορά. Δημιουργός ήταν ο γλύπτης Αγήσανδρος ή Αλέξανδρος, γιος του Μηνίδη από την Αντιόχεια του Μαιάνδρου, όνομα που αναφερόταν στη βάση του γλυπτού. Η επιγραφή, όμως, που φαίνεται σε σχέδιο της εποχής, χάθηκε γύρω στο 1825 και ενώ το έργο βρισκόταν ήδη στο Λούβρο. Ως απάντηση στον ισχυρισμό των Γάλλων, ότι το όνομα του γλύπτη χάθηκε στα ασβεστοκονιάματα, αλλά και ότι η επιγραφή άνηκε ε άλλη εποχή και ήταν άσχετη προς το συγκεκριμένο άγαλμα, κάποιοι υποστηρίζουν ότι οι Γάλλοι είχαν τότε και “εθνικούς λόγους” να προκαλέσουν σύγχυση, ειδικά για την Αφροδίτη και τον δημιουργό της, καθώς την περίοδο εκείνη είχε ξεσπάσει πόλεμος ανάμεσα στις ευρωπαϊκές δυνάμεις για την απόκτηση αρχαιοτήτων. Στην τουρκοκρατούμενη τότε Ελλάδα, πάσης φύσεως Ευρωπαίοι “αρχαιολάτρες” (κυρίως Βρετανοί, Γερμανοί και Γάλλοι) αναζητούσαν ελληνικούς θησαυρούς της αρχαιότητας για προσωπικό όφελος και εκμετάλλευση. Όταν χρειαζόταν “αποζημίωναν” τους τοπικούς Οθωμανούς διοικητές, για να εξασφαλίσουν άδεια ανασκαφής και έρευνας, προκειμένου να εντοπίσουν και να ανασύρουν γλυπτά και πολύτιμα έργα τέχνης.

Υπάρχουν αρκετές εκδοχές για τις συνθήκες ανεύρεσης του αγάλματος και τα δραματικά γεγονότα που ακολούθησαν. Η ανακάλυψη έγινε από έναν αγρότη, καθώς έσκαβε το χωράφι του. Κατά μία άλλη εκδοχή, ο Θεόδωρος ή Γεώργιος Κεντρωτάς που βρήκε το άγαλμα δεν ήταν αγρότης αλλά “εκτιμητής αξίας χωραφιών”. Πιο πιθανό ίσως είναι να αναμίχθηκαν και συγγενείς του αγρότη, από όπου προκλήθηκε σύγχυση. Το νέο διαδόθηκε πολύ γρήγορα και μαζί με τους Γάλλους εμφανίστηκαν και άλλοι επίδοξοι “αγοραστές”. Επικεφαλής των Γάλλων που έκαναν ανασκαφές στο νησί ήταν ο αξιωματικός Ολιβιέ Βουτιέ, ο οποίος στη συνέχεια παραιτήθηκε από το γαλλικό ναυτικό και πολέμησε στο πλευρό των Ελλήνων στην Επανάσταση του 1821. Ο Βουτιέ σχεδίασε αμέσως το εύρημα και ειδοποίησε τον Γάλλο υποπρόξενο στη Μήλο, τον Λουί Μπρεστ, ο οποίος με τη σειρά του ενημέρωσε τον ντε Ριβιέρ, πρόξενο των Γάλλων στην Υψηλή Πύλη. Στη διαπραγμάτευση αναμίχθηκε και ένας άλλος Γάλλος αξιωματικός, παθιασμένος με τις αρχαιότητες, ο Ζυλ Ντυμόν Ντ’ Ουρβίλ, μέλος του πληρώματος γαλλικού πολεμικού πλοίου που ναυλοχούσε στην Πόλη. Ο Ντ’ Ουρβίλ, αμέσως μόλις αντίκρυσε το άγαλμα, ήταν βέβαιος ότι επρόκειτο για την Αφροδίτη που κρατούσε το μήλο του Πάρι και έτσι οι Γάλλοι έλαβαν εντολή από τον πρεσβευτή τους στην Κωνσταντινούπολη να πάρουν οπωσδήποτε όλα τα ευρήματα στην κατοχή τους και πολεμικό πλοίο έσπευσε στη Μήλο για να παραλάβει το άγαλμα πάση θυσία.

Ανάμεσα στους επίδοξους “αγοραστές” ήταν και ο Νικόλαος Μουρούζος, μέγας δραγουμάνος του οθωμανικού στόλου, γιος του πρίγκιπα Αλέξανδρου της Μολδαβίας. Ο Μουρούζος προσπάθησε να πείσει τους Μηλίους να πουλήσουν σε εκείνον το εύρημα και έτσι η υπόθεση περιπλέχτηκε και η Αφροδίτη παραλίγο να βρεθεί στη Μολδαβία. Εν τω μεταξύ, οι πρόκριτοι της Αθήνας έστειλαν τον ιερέα Βέργη στο νησί με εντολή να μεταφέρει το πολύτιμο εύρημα στην Αθήνα. Όμως, είτε με την απειλή των όπλων, είτε με την αρπαγή μετά από έφοδο, οι Γάλλοι αξιωματούχοι κατάφεραν να αποσπάσουν το πολύτιμο φορτίο. Ελληνικό κράτος δεν υπήρχε για να αποτρέψει την “αρπαγή” και η Οθωμανική αυτοκρατορία απαξιούσε καθετί αρχαιοελληνικό. Η Αφροδίτη της Μήλου παραδόθηκε την 1η Μαρτίου 1821, 24 ημέρες πριν την έναρξη του Αγώνα της ανεξαρτησίας των Ελλήνων, στον βασιλιά της Γαλλίας Λουδοβίκο ΙΗ’ ως “δώρο” από τον πρεσβευτή της Γαλλίας στην Πόλη, ο οποίος στη συνέχεια το χάρισε στο Μουσείο του Λούβρου. Στο Μουσείο της Μήλου υπάρχει πιστό αντίγραφο, το οποίο απέστειλε αργότερα ως δωρεά το Λούβρο.

Το 2017 ξεκίνησαν οι προσπάθειες για τον επαναπατρισμό του γλυπτού. Έχει συγκροτηθεί Επιτροπή Διεκδίκησης, η οποία στοχεύει να συγκεντρώσει  1 εκ. υπογραφές, ώστε να θέσει το ζήτημα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Σύμφωνα με την τότε δημοτική αρχή, έχουν ξεκινήσει εργασίες αναστήλωσης ενός παλιού σχολείου θηλέων στην Πλάκα “όπου θα μείνει μόνιμα η Αφροδίτη, που τώρα φιλοξενείται στη Γαλλία”. Μάλιστα, το Πανεπιστήμιο του Πεκίνου έκανε πρόταση να φτιάξει το ολόγραμμα της Αφροδίτης που θα τοποθετηθεί στο κτίριο για να περιμένει την Αφροδίτη και να ηχεί το μήνυμα της επιστροφής.

Στηρίξτε με την ψήφο σας την καμπάνια πατώντας εδώ.

Πηγές:

Free the beauty (takeaphroditehome.gr) 

Τις 10.000 υπογραφές φτάνει η καμπάνια επιστροφής της Αφροδίτης (miloslife.gr) 

Εκστρατεία για την επιστροφή της Αφροδίτης της Μήλου στο νησί της – CNN.gr 

Αφροδίτη της Μήλου – Βικιπαίδεια (wikipedia.org) 

Η Αφροδίτη της Μήλου – Αφιέρωμα – Σαν Σήμερα .gr (sansimera.gr) 

Αφροδίτη της Μήλου. Πώς βρέθηκε σε ένα χωράφι και φορτώθηκε σε πλοίο για τη Γαλλία παραμονή της ελληνικής επανάστασης – ΜΗΧΑΝΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ (mixanitouxronou.gr)