Γράφει η συντάκτρια Αναστασία Κρανά

Όπως όλοι γνωρίζουμε, στο εβδομαδιαίο πρόγραμμα κάθε τάξης της
πρωτοβάθμιας ή δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης υπάρχουν μαθήματα των
οποίων στόχος είναι η επαφή των μαθητών με τον πολιτισμό. Η Ιστορία, η
Λογοτεχνία, τα Αρχαία Ελληνικά, οι ξένες γλώσσες, τα καλλιτεχνικά ή και η μουσική μπορούν να φέρουν τους μαθητές σε επαφή τόσο με τον ελληνικό πολιτισμό όσο και με τους πολιτισμούς ξένων λαών.

Ωστόσο, πολλές-αν όχι όλες-τις φορές παρατηρείται η απαξίωση των
μαθημάτων αυτών από τους μαθητές. Και εν μέρει η αντίδραση τους αυτή να είναι και δικαιολογημένη. Γιατί τα μαθήματα ανθρωπιστικής παιδείας (Ιστορία, Αρχαία Ελληνικά, Λογοτεχνία), όπως αυτά διδάσκονται, όχι μόνο δεν φέρνουν σε ουσιαστική επαφή με τον πολιτισμό τους
μαθητές αλλά τους ωθούν στη στείρα απομνημόνευση. Προφανώς και όταν κάτι διδάσκεται στατικά και συχνά χωρίς την χρήση εποπτικών μέσων καταλήγει το ελάχιστο να είναι ανιαρό. Και πόσο μάλλον για τους νέους οι οποίοι είναι στη έξαρση της εφηβείας τους και τείνουν να καταρρίπτουν όλα αυτά που υποστηρίζουν οι μεγαλύτεροι… και οι συγγραφείς των σχολικών βιβλίων.

Το να κεντρίσουν την προσοχή τωνμαθητών είναι ένα εγχείρημα πολύ
δύσκολο. Ωστόσο…δεν απαιτεί κόπο αλλά τρόπο.

Τι και αν η εξέταση των μαθημάτων ανθρωπιστικής παιδείας δε στηριζόταν
στην στείρα απομνημόνευση αλλά στη δημιουργία ομαδικών ή ατομικών
διαθεματικών εργασιών που είναι σε θέση να οξύνουν την κριτική σκέψη των νέων και να αναπτύξουν την αυτενέργεια τους; Τη ίδια στιγμή οι νέοι «παίρνουν στα χέρια τους» την κατάσταση με το να εξετάσουν όλες τις πηγές πληροφοριών για να καταλήξουν σε ασφαλή συμπεράσματα. Στη περίπτωση δε των ομαδικών διαθεματικών εργασιών έχουμε και την ανάπτυξη του πνεύματος συνεργασίας τους… κάτι το οποίο ίσως και να είναι απαραίτητο αν παρατηρήσει κανείς την αύξηση των περιστατικών σχολικού εκφοβισμού. Με ένα σμπάρο δυο τρυγόνια, σωστά;

Ας μην αναφέρουμε όμως τις εργασίες ως το μοναδικό τρόπο για να γίνουν τα μαθήματα αυτά πιο βιωματικά και ενδιαφέροντα. Ένας ακόμα τρόπος είναι και η χρήση των σύγχρονων οπτικοακουστικών μέσων κατά τη
διάρκεια του μαθήματος. Τόσα ντοκιμαντέρ, εικόνες, βίντεο, μαρτυρίες…
διαθέσιμα στον παγκόσμιο ιστό. Άλλωστε ας μην ξεχνάμε πως οι σημερινοί νέοι έχουν μεγαλώσει με την τεχνολογία και έχουν εξοικειωθεί μαζί της ίσως και καλύτερα απ’ ότι με την χρήση της ελληνικής γλώσσας (!).

Τέλος, αν έπρεπε να προτείνουμε ορισμένες δράσεις που θα συνεισφέρουν
στην επαφή των νέων με τον πολιτισμό, θα είχαμε να επιλέξουμε ανάμεσα σε δυο.

Ο πρώτος θα λάμβανε χώρα στον χώρο του σχολείου και θα αφορούσε την
προετοιμασία εκδηλώσεων (θεατρικών, μουσικοχορευτικών) με θέμα τον
ελληνικό ή και άλλους πολιτισμούς. Οι νέοι θα είχαν τη δυνατότητα να έρθουν στη θέση ανθρώπων του παρελθόντος με την αναβίωση όλων αυτών των ηθών και των εθίμων.

Και όσον αφορά τον δεύτερο τρόπο, το μόνο σίγουρο είναι ότι είναι ο
αγαπημένος των νέων. Πρόκειται προφανώς για τις εκδρομές σε περιοχές
της Ελλάδας ή χώρες του εξωτερικού. Οι εκδρομές αυτές για να υπηρετήσουν τον πολιτισμό) δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να αποτελούν «περίοδο διακοπών» για τους νέους, αλλά μια ευκαιρία να παρατηρήσουν όλα αυτά για τα οποία διδάσκονται στατικά στους χώρους του σχολείου.

Και προφανώς δεν πρόκειται να υποστηρίξουμε πως δεν υπάρχουν
εκπαιδευτικοί οι οποίοι στην προσπάθεια τους να καταστήσουν το μάθημα πιο ωφέλιμο για τους μαθητές τους δεν καταφεύγουν σε κάποιες από τις
παραπάνω προτάσεις. Σημασία όμως έχει η ουσιαστική εφαρμογή και εναλλαγή των παραπάνω προτάσεων ώστε να μπορέσουν και οι νέοι να κρατήσουν αυτή την λεπτή ισορροπία, δηλαδή τα μαθήματα αυτά να αποτελούν μια «όαση» από το πιεστικό πρόγραμμα τους όχι όμως και μια ώρα «άσκοπουχαζολογήματος»…