Συνέντευξη στη Μαρία Κορόζη

Η κυρία Τατιάνα Ζωγράφου, που εδώ και πολλά χρόνια απασχολεί τον κόσμο της τέχνης, είναι ένας πολυπράγμων άνθρωπος, με ανοιχτούς ορίζοντες και ισχυρή προσωπικότητα! Μία προσωπικότητα που μεταδίδει με τον πιο όμορφο τρόπο στα αγαπημένα της παιδιά ήθος και βασικές αξίες της ζωής, βοηθώντας τα να αναπτύξουν κι αυτά υγιείς και χαρισματικές προσωπικότητες! Σε κάθε απάντηση και κάθε λέξη της, ακόμα και στον τόνο της φωνής της διαφαίνεται ολοκάθαρα η αγάπη και η αφοσίωση προς τους μαθητές της! Αν όλοι οι εκπαιδευτικοί ακολουθούσαν το παράδειγμά της, πιθανότατα θα υπήρχε ένα πιο σωστά δομημένο κι αποτελεσματικό εκπαιδευτικό σύστημα, βασισμένο σε δημοκρατικές αρχές που θα δομεί στον ψυχισμό των νέων έννοιες όπως η ενσυναίσθηση, η αγάπη και η κατανόηση!

1. Εδώ και πολλά χρόνια προσφέρετε τις υπηρεσίες σας στην τέχνη. Από πότε δείξατε την καλλιτεχνική σας κλίση;

Δεν ξέρω αν θα την ονόμαζα «κλίση». Σίγουρα ήταν κάτι που ερχόταν από πολύ βαθιά μέσα μου και είχε σαν αποτέλεσμα να τραγουδάω ολόκληρο το τραγούδι τής Μαρίας Φαραντούρη “Η μπαλάντα των πειρατών” σε μουσική Μπρεχτ σε ηλικία εννέα χρονών, το αναφέρω γιατί είχε άπειρα λόγια (Από τον δίσκο “Η Μαρία Φαραντούρη τραγουδάει Μπρεχτ” (Minos, 1979) πρωτότυποι στίχοι (Ballade Von Den Seeräubern) – μουσική: Μπέρτολτ Μπρεχτ, 1918, απόδοση στίχων στα ελληνικά: Παύλος Μάτεσις) αλλά και πολλά άλλα τραγούδια. Δεν είναι ότι ήμουν μικρομέγαλο. Ήμουν κάπως ιδιοσυγκρασιακό παιδί. Είχα ενέργεια πολλή από την μια κι από την άλλη το καλοκαίρι που ήμουν Τετάρτη δημοτικού και παραθερίζαμε στην Κέρκυρα διάβασα ολόκληρο το “Πόλεμος και Ειρήνη” του Τολστόι. Έπαιζα πολύ ποδόσφαιρο με έναν γείτονά μου τον Σπήλιο και θυμάμαι συνεχώς να τρέχω στο σχολείο για τα πάντα. Θα έλεγα ότι ήμουν ένα αθλητικό παιδί. Φυσικά έκανα και γαλλικά και πιάνο- πρόσταγμα της κοινωνίας τότε- για μια ορθή διαπαιδαγώγηση των κοριτσιών! Α! φυσικά και μπαλέτο. Απέτυχα οικτρά σε όλα. Στα είκοσι μου έπαιζα μπάσκετ στον ΠΑΣ Γιάννενα, καθώς εκεί σπούδαζα νηπιαγωγός και εκεί ξαναέπιασα το πιάνο και τα θεωρητικά και πήρα το «υποχρεωτικό πιάνο» στο Ελληνικό Ωδείο Ιωαννίνων. Αργότερα άρχισα να σπουδάζω κλασσικό τραγούδι με τον Κώστα Πασχάλη και πήρα το Δίπλωμα μονωδίας με άριστα με καθηγήτρια μου την Χριστίνα Γιαννακοπούλου. Συμπέρασμα: Ήμουν ευτυχισμένη μόνο μέσα από το τραγούδι και τον αθλητισμό!

2. Έχετε εντρυφήσει κυρίως στη μουσική για παιδιά. Ένα πολύ δύσκολο και απαιτητικό είδος. Πώς ήταν τα δικά σας παιδικά χρόνια;

Οι γονείς μας αν και οδοντίατρος η μητέρα μας και χειρούργος οφθαλμίατρος ο πατέρας, ολημερίς και ολονυχτίς ακούγανε μουσική και διαβάζανε ποίηση και λογοτεχνία. Αν δεν γνώριζε κάποιος από πριν τα επαγγέλματά τους θα νόμιζε σίγουρα ότι η μητέρα μου, η Λυδία Σπηλιοτωπούλου – Ζωγράφου (1937-2010) ήταν φιλόλογος και ο πατέρας μου ο Λεωνίδας Ζωγράφος, ευτυχώς τον έχουμε ακόμα κοντά μας-ήταν μουσικός ή μαέστρος. Νομίζω ότι επειδή και οι δυο ζήσαν με μεγάλες οικονομικές δυσκολίες στις πατρικές τους οικογένειες, για αυτό στραφήκαν στην ιατρική και οι δυο τους. Και πράγματι τα επαγγέλματά τους τούς έκαναν να προσφέρουν μια πολύ καλύτερη ζωή σε μας, τις κόρες τους, από αυτή που είχαν οι ίδιοι ως παιδιά της κατοχής αλλά και ως νέοι που έζησαν στο πετσί τους την δικτατορία. Οπότε η σχέση μας με τα γράμματα τόσο για μένα όσο και για την μεγαλύτερη κατά εφτά χρόνια αδερφή μου, τη Σάσα, ήταν πολύ στενή. Βέβαια σύντομα φάνηκε ότι η μουσική θα αποτελούσε για μένα έναν ολόκληρο κόσμο που θα αρχίσω να εξερευνώ με πάθος κυρίως λίγο αργότερα στα Γιάννενα που σπούδαζα και συνεχίζω αδιάκοπα ως τώρα να εξερευνώ, όχι τόσο επειδή έγινα συνθέτρια ή ερμηνεύτρια αλλά κυρίως επειδή παραμένω παθιασμένη ακροάτρια. Ο πατέρας μου, 84 χρονών σήμερα, διατηρεί μια δισκοθήκη με πάνω από 7000 βινίλια και πολλά πολλά cd και υποστηρίζει ότι αν ζει ακόμα το χρωστάει στην μουσική!

3. Πόση ψυχική ενέργεια σας «παίρνει» η μουσική δημιουργία ειδικά για τα παιδιά;

Δεν διαχωρίζω την σύνθεση τραγουδιών για παιδιά ως κάτι άλλο από αυτήν για ενήλικες. Βέβαια το κάνουν (εννοώ τον διαχωρισμό) συστηματικά οι γύρω μου, υποτιμώντας άλλοτε συνειδητά και άλλοτε ασυνείδητα τόσο εμένα ως καλλιτέχνη αλλά κυρίως τα παιδιά. Επανέρχομαι λοιπόν στο ερώτημά σας και ναι, σας απαντώ ότι το να φτιάξεις ένα τραγούδι απαιτεί όλη μα όλη την ενέργεια που έχει κανείς. Τόσο την ψυχική όσο και την πνευματική.

4. Έχετε νιώσει ποτέ ότι υποτιμάται ο τομέας της τέχνης με τον οποίο ασχολείστε;

Ε, ναι! Όλοι οι επώνυμοι τραγουδοποιοί «επιτρέπεται» να φτιάξουν τραγούδια για παιδιά παρότι είναι αναγνωρίσιμοι κυρίως σε άλλο πεδίο, αλλά όταν εγώ παρουσιάζω μια δουλειά πάνω σε μελοποιημένη ποίηση με συμμετοχές όπως του Αλκίνοου Ιωαννίδη, του Αργύρη Μπακιρτζή ή της Σοφίας Παπάζογλου και πολλών άλλων σημαντικών καλλιτεχνών, «τρώω πόρτα» και η δουλειά πάει «άπατη». Βέβαια μπορεί να ισχυριστεί κανείς ότι είναι «μάπα» τα τραγούδια (!), αλλά εγώ προφανώς δεν το πιστεύω αυτό. Η πλειοψηφία του κοινού αναρωτιέται με δυσπιστία πώς γίνεται αφού φτιάχνω τραγούδια για παιδιά να θέλω να ανοιχτώ στα υπόλοιπα τραγούδια; Δεν βαριέσαι! Έχω μάθει να προχωρώ μπροστά, no matter what! «Θέληση» ονομάζεται. Και από αυτό έχω μπόλικη! Δεν πτοούμαι. Μάλιστα ιδιαίτερα στο τραγούδι, συμμετέχω ως ερμηνεύτρια σε μικρές συναυλίες κυρίως σε τραγούδια του Μάνου Χατζιδάκι και του Μίκη Θεοδωράκη αλλά και άλλων συνθετών όταν μου το επιτρέπει ο χρόνος, καθώς όπως γνωρίζετε επιβιώνω κυρίως ως δασκάλα μουσικής στο Αρσάκειο Νηπιαγωγείο Ψυχικού και λατρεύω την πρωινή μου καθημερινή εργασία. Είναι όμως ένα πολύ κουραστικό για το σώμα κυρίως επάγγελμα. Από τα τραγούδια μου με έχω σχεδόν εξ’ ολοκλήρου απολύσει ως ερμηνεύτρια!

5. Δεδομένου ότι είστε η πρώτη εκπαιδευτικός των Αρσάκειων σχολείων που πήρατε δημόσια θέση υπέρ των 286 + πρώην αποφοίτων σας σε σχέση όχι μόνο με τις καταγγελίες τους αλλά και γενικότερα έχοντας μια ενεργή στάση απέναντι στα τεκταινόμενα περί σεξουαλικής παρενόχλησης ανηλίκων στη χώρα μας, θα ήθελα να μας πείτε τις σκέψεις σας πάνω σε αυτό το ζήτημα αλλά και να μοιραστείτε μαζί μας τα πρώτα-πρώτα συναισθήματά σας και γενικότερα τις σκέψεις σας.

Το πρόβλημα είναι πώς φτάσαμε ως εδώ συνολικά σαν κοινωνία. Και σε αυτό πρέπει να δοθεί μια επαρκής απάντηση κάποια στιγμή. Εγώ τοποθετήθηκα «επί της αρχής». Δεν είμαι δικαστικός, νομικός ούτε εισαγγελέας. Αλλά 391+ (είναι πολύ μεγάλο νούμερο) απόφοιτοι έχουν καταγγείλει στην εισαγγελία κάτι από μέτρια σημαντικό ίσως, έως πολύ σημαντικό. Αυτά τα παιδιά υπήρξαν πρώην μαθητές και μαθήτριες μου, κι εγώ αποφάσισα ότι θα σταθώ πλάι τους ως το τέλος μέχρι να διαλευκανθεί πλήρως η υπόθεση. Η ευθυκρισία αλλά και η συνείδησή μου, μου υπαγορεύει αυτή και μόνο αυτή την τοποθέτηση. Φυσικά είχε τεράστιο ψυχικό κόστος όλο αυτό για μένα. Για ένα μήνα κοιμόμουν με Lexotanil τα βράδια.

6. Ποια είναι η σχέση σας με τους μαθητές σας αλλά και γενικότερα με τα νέα παιδιά;

Έχω μια κόρη στην εφηβεία και ένα μικρό Τετάρτη δημοτικού. Κάθε φορά που λέω στην ψυχοθεραπεύτριά μου ότι μου μιλάει πολύ συχνά απότομα η μεγάλη μου κόρη και μετά βλέπουμε παρέα συνεχώς αγώνες βόλεϊ σε κάτι παράνομα αθλητικά site που έχει κατεβάσει μου λέει «Συγχαρητήρια κυρία Ζωγράφου». Εγώ εκπλήσσομαι! Την κοιτάω με απορία. «Γιατί συγχαρητήρια;» Και μου απαντάει «Γιατί τής επιτρέπεται να το κάνει κι αυτό είναι κατάκτηση των γονιών της, δηλαδή εσάς και του συζύγου σας!». Αυτή λοιπόν η σχέση με τις κόρες μου είναι πυξίδα για τις σχέσεις μου με τις φίλες και φίλους της κόρης μου της Κατερίνας, τους συμμαθητές και τις συμμαθήτριές της. Είναι επίσης πυξίδα και για τις σχέσεις μου με τα μικρότερα παιδιά, τους συμμαθητές και συμμαθήτριες της Λεωνής που φοιτά στο Αρσάκειο Δημοτικό σχολείο. Αναμφισβήτητα η μητρότητα έχει επηρεάσει θετικά και τις σχέσεις μου με τα μικρά και μεγάλα νηπιάκια μου. Στη βάση όλων αυτών των σχέσεων είναι ο απόλυτος σεβασμός που τρέφω απέναντι στα παιδιά και γενικότερα τους νέους ανθρώπους. Κάτι άλλο που θεωρώ ότι είναι σημαντικό και παίζει καταλυτικό ρόλο στις σχέσεις μου με τους μαθητές και τις μαθήτριές μου είναι ότι εστιάζω σε αυτά που μπορούν να κάνουν κι όχι σε αυτά που δεν μπορούν. Αυτή η στάση διαμορφώνει το μάθημά μου κι έτσι παρέα με τα παιδιά σηκώνουμε -θεωρώ- τον πήχη της μουσικής στην εκπαίδευση.

7. Έχω μία πληροφορία ότι θα κυκλοφορήσει μια παλιά σας συνεργασία με την καλή σας φίλη, Λένα Πλάτωνος. Ισχύει; Θέλετε να μας μιλήσετε για αυτό;

Ισχύει. Έχω χαρεί τρομερά για αυτό αλλά πιο πολύ γιατί ξαναβρεθήκαμε με την Λένα. Από το 1999 ως το 2003 ήμουν σπίτι της κάθε μέρα ένα τρίωρο συζητώντας για την μουσική και όχι μόνο και υπήρξα μάρτυρας τη στιγμή που γεννιόταν ένα κομμάτι μέσα της. Καθόταν στο πιάνο της και ήταν απλά υπέροχη. Έχω και ηχογραφήσεις από τις συνθέσεις αυτές που εκτυλίσσονταν μπροστά στα μάτια μου. Όμως η Λένα τότε ήταν σε μια πολύ δύσκολη στιγμή της ζωής της. Έχανε την μητέρα της η οποία ήταν βαριά άρρωστη. Κι εγώ από την άλλη ξεκινούσα τα πρώτα μουσικά μου βήματα και παράλληλα ξεκινάγαμε με τον Πάνο την κοινή ζωή μας. Λίγα χρόνια αργότερα μετακόμισε από την Λεωφόρο Αλεξάνδρας που έμενε και πήγε στου Παπάγου. Κάπου εκεί εγώ παντρεύτηκα και μετά γέννησα τα παιδιά, Οι χρόνοι άλλαξαν αλλά και οι γειτονιές μας δεν ήταν πια κοντινές. Κρατήσαμε όμως μια επαφή όλα αυτά τα χρόνια όχι συχνή, ευχές τις γιορτές κλπ. αλλά νομίζω ότι και οι δυο μας πάνω από όλα κρατήσαμε μέσα μας αυτήν την πολύ δυνατή σχέση που είχαμε εκείνο το χρονικό διάστημα. Έρχεται μια στιγμή που φαίνεται ότι ωριμάζουν οι συνθήκες και κάποιοι άνθρωποι που είναι γραφτό ξανασυναντιούνται. Έτσι και τώρα φαίνεται να ανοίγουν κάποιοι δρόμοι ξανά για σημαντικές επανασυνδέσεις. Κι αυτό συμβαίνει αυτή την στιγμή με την Λένα Πλάτωνος. Μια επαναφόρτιση της πολύ μα πάρα πολύ στενής και ιδιαίτερης σχέσης που είχαμε προ δεκαπέντε ετών.

8. Πριν έρθει στη ζωή μας η πανδημία και πληγούμε σε όλους τους τομείς της ζωής μας από αυτήν, υπήρχε μία όμορφη συνεργασία με το ΔΗΠΕΘΕ Ιωαννίνων. Πείτε μας δύο λόγια για αυτό.

Η Μαρία Μαγκανάρη – χωρίς να το γνωρίζει- μου έδωσε το μεγαλύτερο θεωρώ δώρο στην ζωή μου! Να συμμετέχω με την μουσική μου σε μια μοναδική παράσταση, βιώνοντας πρωτόγνωρες εμπειρίες, όπως πρόβες, φιλίες με νέους ανθρώπους αλλά και μποέμ ζωή όσο έζησα μαζί με τον θίασο στην φοιτητική μου πόλη στα Γιάννενα προκειμένου να συμμετέχω στις πρόβες. Εκεί έκανα δυο φίλους. Την Ελένη Δημοπούλου, Καλλιτεχνική Διευθύντρια τότε του ΔΗΠΕΘΕ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ αλλά και τον Γιωργή Τσαμπουράκη, τον εξαίρετο ταλαντούχο κρητικό ηθοποιό μας, που προσφέρει και παιδαγωγικό έργο στη Θεατρική σχολή που έχει ιδρύσει στην ιδιαίτερη πατρίδα του, το Ηράκλειο Κρήτης. Αμέσως μετά μπήκε η πρώτη καραντίνα. Νομίζω ότι αν «άντεξα» το στρες αυτής της πρώτης φάσης της καραντίνας, ήταν γιατί έφερνα στην μνήμη την Βίκυ Κατσίκα στο Ρόλο της Νόρας του Ερρίκου Ίψεν, να στροβιλίζεται χορεύοντας ταραντέλα και ένιωθα ένα αεράκι ελευθερίας να αφυπνίζει συνεχώς, ακόμη και τώρα -έναν χρόνο μετά – τις αισθήσεις μου.

9. Όταν βλέπετε στα μάτια των παιδιών τον ενθουσιασμό και την αγάπη προς την τέχνη σας, ποια είναι τα συναισθήματα σας;

Ευτυχία και ξανά βουτιά στην προσπάθεια για ακόμη καλύτερα ΠΡΑΓΜΑΤΑ που ίσως μπορώ να δώσω στους μικρούς μου φίλους και τις μικρές μου φίλες!

10. Νιώθετε ότι έχετε μεγάλη ευθύνη ως προς τη διαμόρφωση προσωπικότητας των μαθητών και γενικότερα των νεαρών παιδιών που ακολουθούν την τέχνη που παράγετε;

Στην διαμόρφωση των προσωπικοτήτων των παιδιών οι εκπαιδευτικοί έχουμε τεράστια ευθύνη. Το σχολείο είναι το δεύτερο σπίτι τους. Εκεί ή θα καλλιεργηθεί η αυτοεκτίμησή τους με ό,τι τι σημαίνει αυτό, ή θα καταποντιστεί με μοιραίες συνέπειες και συχνά ανεπανόρθωτες βλάβες στον ψυχικό τους κόσμο. Ως προς τη μουσική τους πορεία θεωρώ δεν έχω κάποια ευθύνη. Τα ενήλικα άτομα χαράζουν δικούς τους δρόμους και ευτυχώς! Δρόμους πιο ανοιχτούς από μας θεωρώ και αυτό είναι υπέροχο. Αν μείνει στην καρδιά των μικρών παιδιών μου αυτό που τους λέω «Η ΜΟΥΣΙΚΗ ΜΑΣ ΕΝΩΝΕΙ» εμένα μου αρκεί! Η τέχνη της μουσικής είναι μοναδική και αυτό είναι το πιο σπουδαίο! Είναι πανανθρώπινη και με κάποιον τρόπο μάς αφορά όλους. Εν δυνάμει μάς χωράει όλες και όλους μέσα της…

11. Έχει αποτελέσει ποτέ πηγή έμπνευσης για εσάς η ιστορία ενός παιδιού, για την οποία λάβατε γνώση;

Υπάρχει μια εμβληματική φράση ενός μαθητή μου από την Νιγηρία, του Όσκαρ τον οποίο γνώρισα κάνοντας στο νηπιαγωγείο του την ποιοτική έρευνα για το διδακτορικό μου. Είπε λοιπόν το παιδί με αφορμή μια μουσική ιστορία για έναν γάτο που του κάνανε μπούλινγκ οι άλλοι γάτοι μόνο και μόνο επειδή είχε χρώμα κόκκινο και όλο τον κυνηγάγανε…
«Εμένα όταν με τρομάζει κάποιος, τρέχω, τρέχω». Η φράση αυτή με συγκλόνισε και συμπυκνώνει όλη τη βία που έχει στην πλειοψηφία του ασκήσει ο δυτικός κόσμος σε ανθρώπους κατατρεγμένους, πρόσφυγες ή μετανάστες με μόνο πρόσχημα την υποτιθέμενη «διαφορετικότητά» τους. Συνεργάζομαι αυτό τον καιρό με το Δίκτυο για τα Δικαιώματα των παιδιών σε μια προσπάθεια να μελοποιήσουμε στίχους από τα ίδια τα παιδιά που μιλάνε για τα δικαιώματά τους. Αν κάτι έχω μάθει από το διάβασμά μου ως τώρα, είναι ότι τα μικρά παιδιά ήδη μέχρι την ηλικία των πέντε έχουν ενσωματώσει «την διαφορά» ως κομμάτι της ύπαρξής τους κι αυτό είναι για μένα ΜΗ ΑΠΟΔΕΚΤΌ και οφείλω ως νηπιαγωγός τους να το αναστρέψω για τα μεν ευάλωτα από αυτά αλλά και να αφυπνίσω τα παιδιά της κυρίαρχης ομάδας προς έναν κόσμο με δημοκρατικά ιδεώδη και πρακτικές.

12. Έχετε ασχοληθεί και με τη συγγραφή παιδικών βιβλίων. Μιλήστε μας για αυτή σας την εμπειρία..

Έχω γράψει ένα βιβλίο το «Τί θα έκανα αν ήμουν Αϊ Βασίλης», ένα εορταστικό μανιφέστο για μικρούς και μεγάλους. Στα σκαριά έχω και άλλα πολλά ακόμα. Είναι μια άλλη μορφή δημιουργίας παράλληλη με την σύνθεση. Μου αρέσει πολύ να γράφω και όσο μεγαλώνω όλο και περισσότερο.

13. Τί θα λέγατε σε ένα νέο παιδί που θέλει να ακολουθήσει τα βήματα σας. Τι συμβουλές θα δίνατε; 

Να διαβάζουν πολλά βιβλία. Να καλλιεργηθεί το μυαλό και η ψυχή τους. Για να κάνει ένας νέος ή μια νέα μια ταινία κινηματογραφική, οφείλει να έχει κάτι αξιοσημείωτο να μάς πει. Το ίδιο και ένας ή μία συνθέτης/συνθέτρια. Πρέπει να δουλέψουν πολύ οι νέοι άνθρωποι στο «πριν» την τέχνη τους, Έτσι ώστε να έχουν σημαντικά πράγματα να εκφράσουν μέσω της τέχνης τους. Κι αυτό χωρίς πνευματική καλλιέργεια ΔΕΝ ΓΙΝΕΤΑΙ!

14. Η οικονομική κρίση σε συνδυασμό με την πανδημία θεωρείτε ότι επηρέασαν την καλαισθησία του κόσμου όσον αφορά την τέχνη;

Νομίζω ότι η Τέχνη άνθισε στον καιρό της πανδημίας. Κι όταν λέω άνθισε δεν εννοώ ως προϊόν οικονομικά αναλώσιμο. Όχι βέβαια. Τα θέατρα είναι κλειστά, οι συναυλίες δεν υπάρχουν κ.ο.κ. Ωστόσο αυτό που είναι ζωντανό είναι η δημιουργικότητα των καλλιτεχνών που βρίσκουν εναλλακτικές διεξόδους να διοχετεύσουν την τέχνη τους (σκέφτομαι το θέατρο στο Ραδιόφωνο) αλλά αναδείχθηκε πιστεύω και η βαθιά ανάγκη των ανθρώπων να κρατηθούν από αυτήν και να ανακουφιστούν.

15. Για να επιστρέψω στο θέμα της συγγραφής, που είναι και αγαπημένο, ποιος συγγραφέας αποτέλεσε παράδειγμα και πηγή έμπνευσης για εσάς;

Αγαπώ τον Μάνο Κοντολέων, την Έμιλυ Ντίκινσον, την ποίηση του Γιώργου Χρονά αλλά και τον Αργύρη Χιόνη. Στα νεανικά μου χρόνια είχα διαβάσει σχεδόν τα άπαντα του Ντοστογιέφσκυ και τον Καρυωτάκη. Ένα βιβλίο που διάβασα μονορούφι και άρχισα να κλαίω με λυγμούς στο τέλος του είναι από τις εκδόσεις Πόλις, του Σταύρου Ζουμπουλάκη το “Η αδερφή μου” και ένα βιβλίο που λάτρεψα είναι το “Μάρτυς μου ο Θεός” του Μάκη Τσίτα. Με όλους τους συγγραφείς που αγαπώ, τυχαίνει με τον έναν και τον άλλο τρόπο να γινόμαστε τελικά φίλοι και χαίρομαι πολύ για αυτό.

16. Σαν παιδί ποιός ήταν ο αγαπημένος σας καλλιτέχνης;

Οι Cure, η Billie Holliday, ο Nick Cave που ανακάλυψα μέσα από την ταινία «Τα φτερά του έρωτα» αλλά επίσης έχω λιώσει ακούγοντας ατελείωτες ώρες δυο κασέτες, τις «Μπαλάντες της οδού Αθηνάς» και την «Πορνογραφία» του Μάνου Χατζιδάκι, που μου τις έκανε δώρο ο πρώτος μεγάλος έρωτας της ζωής μου όταν ακόμα ήμουν μαθήτρια.

17. Τί σας γεμίζει περισσότερο: η ηχογράφηση νέων τραγουδιών ή μία συναυλία;

Τρελαίνομαι για το στούντιο. Το να φτιάχνει κανείς δίσκο είναι μια ατέλειωτη γιορτή. Βέβαια συνεργάζομαι χρόνια με τον συνθέτη και φίλο, τον Νίκο Πλατύραχο και επειδή ταιριάζουμε σε όλα (έχουμε τρομερή χημεία) αυτό κάνει τη δουλειά να ρέει (το edit λ.χ. οι μίξεις, και πολλά άλλα…) αλλά και σε όλο το στήσιμο του δίσκου όλα κυλάνε υπέροχα.
Οι συναυλίες οι μεγάλες είναι κάτι άλλο γιατί διαμεσολαβεί το κοινό. Είναι τρομερή εμπειρία. Ξεχωρίζω από αυτές το 2014 τη μεγαλύτερη συναυλία της ζωής μου, στην αίθουσα Χρήστου Λαμπράκη και το 2019 τη συμμετοχή μου στο Bobos Art Festival στον κήπο του Μεγάρου. Όλα ήταν υπέροχα και δυνατές εμπειρίες. Βέβαια την καρδιά μου έχουν χαράξει οι συναυλίες που κάναμε με τον Ανδρέα Καρακότα και τον Θόδωρο Κοτεπάνο σε μικρές μουσικές σκηνές της Αθήνας αλλά και στην Κρήτη, τραγουδώντας ολόκληρους κύκλους τραγουδιών του Μάνου Χατζιδάκι. Αλλά και κάποιες ακόμα πιο παλιά με τον Θόδωρο στο χαμάμ στα Πετράλωνα όπου παίζαμε ζωντανά κι αυτό το ανέκδοτο τραγούδι της Λένα Πλάτωνος και που σύντομα θα κυκλοφορήσει.

18. Πώς αισθάνεστε με την πρόσφατη επανέκδοση των πρώτων-πρώτων δίσκων σας από τις εκδόσεις Εν πλω; 

A! Ήταν πολύ μεγάλη χαρά και τιμή για μένα. Το κοινό μου γνωρίζει πολύ καλά το “Μια νότα μου χτυπά το τζάμι” (ΜΒΙ), το “Φόραγε κίτρινο σκουφί” (MBI), Την ιστορία του Τζίτζικα Τζικιτζίκ (ΚΑΛΕΙΔΟΣΚΟΠΙΟ) αλλά και του κόκκινου γάτου (Εκδόσεις Εν πλω), αλλά δεν γνωρίζει τους εμβληματικούς πρώτους δίσκους μου. Το “Πετώντας πας στην πόλη” και το “Δεν βιάζομαι να μεγαλώσω”. Τους δίσκους αυτούς τους ηχογραφήσαμε αναλογικά σε ένα υπέροχο στούντιο που έχει κλείσει πια. Το Action που μετά έγινε Re-action στην Αλκαμένους. Δεν θα ξεχάσω ποτέ τον Διονύση Σαββόπουλο να πηδάει μαρούλια και πατάτες στην λαϊκή της Αλκαμένους με τα λευκά του λινά ρούχα για να διαβεί την είσοδο του στούντιο. «Ωραίο τραγούδι έφτιαξες μικρή!» μου είπε με την βραχνή φωνή του. Τρομερές αναμνήσεις.

19. Κλείνοντας, τί ευχή θα δίνατε στους αναγνώστες μας;

Να μην φοβούνται. Να τολμούν. Δεν υπάρχει κάτι που δεν μπορούμε να το καταφέρουμε στη ζωή αν τολμήσουμε να πάρουμε κάποιες σημαντικές αποφάσεις. Και όταν νιώθουν «μόνοι» να ζητάνε βοήθεια. Το να παίρνει κανείς βοήθεια από τους ειδικούς δεν είναι ντροπή. Είναι ο τρόπος να κάνεις re-start με τις λιγότερες δυνατές απώλειες.

Σας ευχαριστώ για τις εκπληκτικές ερωτήσεις σας. Είχα καιρό να έχω τόση όρεξη να μιλήσω και να εκφραστώ σε μια συνέντευξη!