Η Αλεξία Καλογεροπούλου είναι μία από τις πιο αξιόλογες και σημαντικές συγγραφείς της γενιάς μας! Πρόσφατα κυκλοφόρησε το βιβλίο με τίτλο: «Συνομιλίες με πρόσωπα του 1821» υπό την επιμέλειά της. Με αφορμή λοιπόν αυτό το γεγονός, αδράξαμε την ευκαιρία για να συζητήσουμε με αυτό το υπέροχο πλάσμα, να λάβουμε γνώση εμείς και οι αγαπημένοι αναγνώστες μας!

1. Κυρία Καλογεροπούλου πόσα χρόνια ασχολείστε με τη γραφή;

Από παιδί ένιωθα μια ιδιαίτερη έλξη προς τις λέξεις και τη γραφή. Φοιτήτρια, άρχισα να εργάζομαι ως δημοσιογράφος, και ένας από τους λόγους που επέλεξα αυτό το επάγγελμα είναι επειδή ακριβώς εμπεριέχει τη γραφή. Αλλά και πιο πριν, έγραφα για να αφηγηθώ ιστορίες ή να φωτίσω τις σκέψεις και τα συναισθήματά μου. Η γραφή είναι για μένα τρόπος ζωής και ύπαρξης. Μια αρχέγονη ανάγκη που βρίσκει πάντα έκφραση μέσα από τις λέξεις.

2.Έχετε σπουδάσει ψυχολογία. Κατά πόσο αυτό σας βοήθησε να προσεγγίσετε σε μεγαλύτερο βάθος τους ήρωές σας;

Οι σπουδές στην ψυχολογία με βοήθησαν να έχω αυτεπίγνωση, να καταλαβαίνω καλύτερα τον εαυτό μου και τους άλλους και να εμπλουτίσω τη ματιά μου απέναντι στον κόσμο. Όλα αυτά σίγουρα βοηθούν στη βαθύτερη προσέγγιση των ηρώων, ωστόσο υπάρχουν πολλοί χαρισματικοί συγγραφείς που ανατέμνουν την ανθρώπινη ψυχή με εξαιρετικό τρόπο χωρίς να έχουν γνώσεις ψυχολογίας.

3. Κάθε φορά που τελειώνει η συγγραφή ενός βιβλίου αισθάνεστε ότι έχετε “γεννήσει” κάτι μοναδικό κι ανεπανάληπτο;

Αν δεχτούμε ότι κάθε άνθρωπος είναι μοναδικός και ανεπανάληπτος, τότε και κάθε ανθρώπινο δημιούργημα είναι μοναδικό και ανεπανάληπτο. Ωστόσο, δεν νιώθω έτσι. Αυτό που αισθάνομαι είναι ότι έχει ακουστεί η φωνή μου˙ ότι έχω μοιραστεί αυτό που είμαι.

4. Νιώθετε χρέος απέναντι στο κοινό που σας “ακολουθεί” και σας θαυμάζει;

Νιώθω χρέος να είμαι στ’ αλήθεια αυτή που λέω ότι είμαι. Να μην υποκρίνομαι.

5. Κατά τη γνώμη σας, ποιες είναι οι αρετές που θα έπρεπε να φέρει ένας συγγραφέας;

Μου είναι δύσκολο να διαχωρίσω το έργο ενός συγγραφέα από τον ίδιο. Επομένως, ένας συγγραφέας, θα ήθελα πρωτίστως να είναι ειλικρινής με τον εαυτό του και με τους αναγνώστες του.

6. Διαβάζετε στην καθημερινότητά σας λογοτεχνία;

Οπωσδήποτε ναι. Διαβάζω κάθε μέρα λογοτεχνία, αλλά και άλλα βιβλία, κυρίως φιλοσοφίας, ιστορίας και κοινωνικών επιστημών.

7. Ποιο είδος σας συναρπάζει περισσότερο;

Μου αρέσει πολύ η ποίηση, βρίσκω μαγευτική την εκφραστική δεινότητα που αναδεικνύεται μέσα από τη συμπύκνωση νοημάτων και σκέψεων. Μου αρέσουν επίσης τα πεζογραφικά έργα που με ξεβολεύουν.

8. Η λογοτεχνία καλλιεργεί τα ανώτερα συναισθήματα του ανθρώπου ή αυτό είναι απλά ένας μύθος;

Έχει αποδειχτεί ερευνητικά ότι η λογοτεχνία έχει τη δύναμη να μεταβάλει τις νοητικές διαδρομές και να δημιουργεί νέες σκέψεις και διασυνδέσεις ανεξαρτήτως ηλικίας. Καλλιεργεί επίσης το λεξιλόγιο, την αισθητική της έκφρασης και την ενσυναίσθηση. Από αυτή την άποψη, ίσως η λογοτεχνία μάς κάνει καλύτερους ανθρώπους. Εξαρτάται πάντα, βέβαια, από το τι διαβάζει κανείς και γιατί.

9. Θα θέλατε να μας πείτε το όνομα του αγαπημένου σας συγγραφέα κι αν το έργο του έχει επηρεάσει το δικό σας;

Είναι πολλοί οι αγαπημένοι μου συγγραφείς, μου είναι πολύ δύσκολο να ξεχωρίσω έναν. Σε γενικές γραμμές προτιμώ τον ρεαλιστικό τρόπο γραφής που φέρνει τον αναγνώστη αντιμέτωπο με τον εαυτό του και τη διαμορφωμένη πραγματικότητα γύρω του. Όσο για τις επιρροές μου, θεωρώ πως ό,τι έχω διαβάσει έχει ασκήσει κάποια επιρροή στη γραφή μου, μικρότερη ή μεγαλύτερη.

10. Με ποιο βιβλίο συγκινείστε αφάνταστα και ποιο σας άλλαξε την κοσμοθεωρία;

Τα βιβλία που άλλαξαν την κοσμοθεωρία μου είναι Η κουζίνα του Ζολά, Η εξαδέλφη Μπέτυ του Μπαλζάκ και η Καλόγρια του Ντιντερό, κυρίως επειδή τα διάβασα κατά την εφηβεία μου, σε μια περίοδο που οι περισσότεροι άνθρωποι αναζητούν την αλήθεια, τη δικαιοσύνη, το ιδανικό που ποτέ δεν κατακτιέται τελικά˙ πάντα κάτι ξεφεύγει. Εκείνη την εποχή μού έδωσαν μια διαφορετική, πιο ρεαλιστική οπτική για τον κόσμο που μας περιβάλλει.

11.Πείτε μας μερικά λόγια για το νέο σας βιβλίο.

Το βιβλίο Συνομιλίες με τα πρόσωπα του 1821, την επιμέλεια του οποίου ανέλαβα, είναι ένα συλλογικό έργο που κυκλοφόρησε τον Απρίλιο του 2021 από τις εκδόσεις 24γράμματα και αποτελείται από 21 διηγήματα και αφηγήματα, 21 γνωστών, σύγχρονων Ελλήνων συγγραφέων. Μέσα από τα έργα τους, οι συγγραφείς συνομιλούν στο σήμερα με πρόσωπα που με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο πρωταγωνίστησαν κατά την ευρύτερη περίοδο της Ελληνικής Επανάστασης. Ανάμεσά τους ο Κολοκοτρώνης, ο Νικηταράς, η Μαντώ Μαυρογένους, η Μπουμπουλίνα, ο Κωνστάντιος Κοράλλης, ο Λόρδος Μπάιρον, ο Σκουφάς, ο Υψηλάντης, η Λένω Μπότσαρη, ο Κανάρης, ο Αθανάσιος Διάκος, ο Μακρυγιάννης, ο Εμμανουήλ Παπάς, ο επίσκοπος Σαλώνων Ησαΐας, ο Ανδρούτσος, ο Χατζημιχάλης Νταλιάνης και άλλοι ήρωες, άνθρωποι καθημερινοί, που το όνομά τους άλλοτε γράφτηκε και άλλοτε όχι στα κιτάπια της Ιστορίας. Είναι ένα επετειακό βιβλίο για τα διακόσια χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση, που προτρέπει τον αναγνώστη να αναστοχαστεί πάνω στη συλλογική μας ταυτότητα και να θυμηθεί το μεγαλείο της ψυχής αυτών των ανθρώπων, στους οποίους οφείλουμε την ελευθερία μας. Καθένας από τους 21 συγγραφείς έχει προσεγγίσει το θέμα διαφορετικά, με τον δικό του τρόπο, συνθέτοντας έναν πολυποίκιλο, εκλεκτικιστικό λογοτεχνικό καμβά. Κι εδώ νομίζω ότι πρέπει να αναφέρω τα ονόματα των συγγραφέων, με τη σειρά που εμφανίζονται τα κείμενά τους στο βιβλίο: Μαρία Αθανασοπούλου, Έλενα Ακανθιάς, Ευάγγελος Αυδίκος, Γεωργία Βεληβασάκη, Κώστας Γουλιάμος, Δήμητρα Διδαγγέλου, Γιώργος Χ. Θεοχάρης, Χρυσάνθη Ιακώβου, Αλεξία Καλογεροπούλου, Σπύρος Κιοσσές, Βίκη Κοσμοπούλου, Βιβή Κοψιδά- Βρεττού, Ευσταθία Ματζαρίδου, Ντίνος Σιώτης, Μαριαλένα Σπυροπούλου, Βάνια Σύρμου, Ιφιγένεια Τέκου, Παναγιώτης Τερζάκης, Αντώνης Τσόκος, Γιάννης Φαρσάρης, Σαρίτα Χαΐμ.

12. Πόσο δύσκολο, ή ακόμα και ψυχοφθόρο είναι να μπείτε στη ψυχοσύνθεση ηρώων που ελευθέρωσαν την πατρίδα τους για να τους καταδικάσει εκείνη στη συνέχεια;

Η αδικία είναι πάντοτε ψυχοφθόρα για όποιον την απεχθάνεται, ανεξαρτήτως αν την υφίσταται ο ίδιος ή αν αποτελεί μάρτυρα αυτής, αν την παρατηρεί δηλαδή. Είναι πολύ απογοητευτικό το γεγονός ότι άνθρωποι που διακινδύνευσαν τα πάντα για την ελευθερία της πατρίδας τους, βρέθηκαν τελικά κατηγορούμενοι ή ζητιάνοι. Αλλά αυτό συμβαίνει όταν τα ατομικά συμφέροντα υπερτερούν των κοινών και όταν μικρόψυχοι καιροσκόποι αναλαμβάνουν την εξουσία.

13. Είναι έντονο το αίσθημα της αδικίας στο βιβλίο;

Κάποιες ιστορίες ναι, εμπεριέχουν το αίσθημα της αδικίας, όπως για παράδειγμα το διήγημα της Μαριαλένας Σπυροπούλου, «Το σπαθί», που αναφέρεται στη Μαντώ Μαυρογένους ή το διήγημα της Έλενας Ακανθιάς με τίτλο «Ο πίνακας Lucy», που τονίζει την αποσιώπηση της συνεισφοράς των γυναικών στην Επανάσταση –και όχι μόνο- ή το «Άγριο κύμα» του Κώστα Γουλιάμου, που αφορά τον Νικηταρά, μια από τις πιο αγνές μορφές του Αγώνα, που βρέθηκε σε άθλια κατάσταση στα γηρατειά του.

14. Αυτοί οι άνθρωποι πάλεψαν για έναν καλύτερο κόσμο. Γιατί κατά την κρίση σας σήμερα δε συμβαίνει αυτό; Πόσο απέχει η νοοτροπία του μέσου Έλληνα με έναν ήρωα του 1821;

Είναι εντελώς διαφορετικές οι συνθήκες σήμερα. Θεωρητικά έχουμε την ελευθερία μας, όπως ορίζεται η ελευθερία από τις συμβάσεις και τις αντιλήψεις που κυριαρχούν στον κόσμο μας. Επομένως, δεν φαίνεται στην ουσία να υπάρχει πραγματικός λόγος επανάστασης. Επιπλέον, στην εποχή μας έχουμε πειστεί ότι όλα είναι θέμα προσωπικής επιλογής και ευθύνης, παραγνωρίζοντας ή αγνοώντας τη συμβολή της πολυπλόκαμης εξουσίας, κάθε μορφής, στον δραματικό περιορισμό των επιλογών μας. Όταν κανείς νιώθει ένοχος ή όταν πείθεται ότι «έτσι έχουν τα πράγματα και ότι δεν μπορεί να κάνει τίποτα για να τα αλλάξει», εκχωρεί σιγά σιγά την ελευθερία του χωρίς καν να το καταλαβαίνει.

15. Ήταν συνηθισμένοι άνθρωποι αυτοί οι ήρωές μας, κι όμως είχαν μια φλόγα να καίει μέσα τους. Πώς νιώσατε κατά την έρευνα για τη ζωή τους;

Καθένας από τους συγγραφείς που συμμετείχαν στις Συνομιλίες με τα πρόσωπα του 1821 επέλεξε ένα από τα πρόσωπα της Επανάστασης για να συνομιλήσει μαζί του. Η δική μου επιλογή ήταν ο Νικόλαος Σκουφάς, ένας από τους τρεις πρωτεργάτες της Φιλικής Εταιρείας, ο οποίος έφτιαχνε σκούφους, αυτό ήταν το επάγγελμά του, εξ ου και το παρωνύμιο «Σκουφάς», το πραγματικό του επώνυμο ήταν Κουμπάρος. Ήταν λοιπόν ένας άνθρωπος συνηθισμένος, αλλά μέσα του έκαιγε, όπως πολύ σωστά λέτε, η φλόγα για την ελευθερία της πατρίδας. Είχε όραμα, σχέδιο και πίστη στο σχέδιό του. Βρέθηκε με τους κατάλληλους ανθρώπους και έτσι δημιουργήθηκε η Φιλική Εταιρεία. Ο ίδιος όμως πέθανε πριν την Επανάσταση. Δεν πρόλαβε να δει την πατρίδα του ελεύθερη. Η περίπτωση του Σκουφά, όπως και των περισσότερων ηρώων, εμπνέει, προκαλεί θαυμασμό, συγκίνηση και αφήνει πάντοτε αιωρούμενα ερωτήματα, όπως: «Τι θα έκανε αυτός ο άνθρωπος στις σημερινές συνθήκες, στη σύγχρονή μας εποχή; Πώς θα ζούσε; Γιατί θα επαναστατούσε;».

16. Η ανάγκη για ελευθερία είναι κινητήριος δύναμη. Το ίδιο ισχύει και για την αγάπη;

Η αγάπη, στην ουσιαστική της μορφή, όταν είναι ειλικρινής και υγιής και όχι ψευδοαγάπη, ωθεί τον άνθρωπο έξω από τον εαυτό του, να βάλει το αγαπημένο πρόσωπο πάνω από τον ίδιο, επομένως δίνει σημαντικό κίνητρο για να αγωνιστεί κανείς με αυταπάρνηση.

17. Έχετε κάνει τη δική σας προσωπική επανάσταση;

Έχω κάνει αρκετές προσωπικές επαναστάσεις, μικρές και μεγαλύτερες, και είμαι έτοιμη να κάνω κι άλλες αν χρειαστεί.

18. Είναι επώδυνο το να είναι κανείς ελεύθερος;

Υπάρχει, κατά τη γνώμη μου, η ελευθερία ως μη δουλεία και η προσωπική ελευθερία, την οποία, αν και οι περισσότεροι ισχυρίζονται ότι επιθυμούν διακαώς, λίγοι μπορούν να την διαχειριστούν και να την αντέξουν, αφού το να είναι κανείς ελεύθερος συνεπάγεται την ανάληψη της ευθύνης του εαυτού του και τελικά την ωριμότητα, η οποία δεν σχετίζεται απαραίτητα με τη βιολογική ηλικία. Ώριμος ενήλικος είναι εκείνος που αναλαμβάνει την ευθύνη για τη ζωή του σε όλες τις εκφάνσεις της, ακόμα κι όταν κατακλύζεται από επώδυνα συναισθήματα˙ γιατί η διαδικασία της εξατομίκευσης συχνά συνοδεύεται από πόνο. Έτσι, πολλές φορές επιλέγουμε συνειδητά ή ασυνείδητα να εκχωρήσουμε την ελευθερία μας, για να κερδίσουμε μια φαινομενική ασφάλεια που μας προστατεύει από το να έρθουμε αντιμέτωποι με τον εαυτό μας και τελικά να ελευθερωθούμε. Είναι πιο εύκολο να ελπίζουμε ότι θα μας ελευθερώσει κάποιος άλλος ή να επιρρίπτουμε στους άλλους την ευθύνη για τη δική μας ανελευθερία.

19. Κλείνοντας, τι ευχή θα δίνατε στους αναγνώστες μας;

Να είναι γεροί, δημιουργικοί, να ζουν ζωές πλούσιες σε εμπειρίες, να διαβάζουν βιβλία, κυρίως εκείνα που τους βγάζουν από την πεπατημένη, και να σκέφτονται κριτικά απέναντι στα πάντα. Ναι, και σε όσα λέω σε αυτή τη συνέντευξη!

Συνέντευξη στη Μαρία Κορόζη