Της Φωτεινής Ακεψιμά

Είναι τα γραμματόσημα, τέχνη;

Τί σχέση έχουν με τον πολιτισμό, την ιατρική και την τεχνολογία;

Εύλογα θα αναρωτηθεί κάποιος.

Τα γραμματόσημα είναι μικρογραφία της τέχνης και μικρογραφία του πολιτισμού.

Είναι χαρακτική, ζωγραφική, ψηφιδογραφία, τυπογραφία και ταχυδρομικό μεταφορικό σύμβολο – παράβολο που αντιστοιχεί σε ένα συγκεκριμένο ποσό.

Απεικονίζουν στοιχεία του εκάστοτε πολιτισμού αντλώντας τα από τα ήθη και τα έθιμα, τους μύθους και τους θρύλους, από την πίστη του λαού, από το γεωγραφικό περιβάλλον, από τα γεωπολιτικά – κοινωνικά ζητήματα της εγχώριας και παγκόσμιας σφαίρας, από την ιστορία, από τις αξίες και τα ιδανικά των ανθρώπων, από την αγάπη για την πατρίδα και την ελευθερία.

Συνεργατικά με άλλες τέχνες και τεχνικές δημιουργείται ενίοτε ένα άψογο σύμπλεγμα αποτελέσματος.

Ακόμη συνδέονται με την τεχνολογία και την ιατρική, γίνονται ψηφιακά παζλ ή και κολλάζ και προσαρμόζονται στα μέτρα μας κατόπιν ειδικής παραγγελίας.

Αναβλύζουν και άρωμα σε κάποιες περιπτώσεις.

Υπέροχο, ε;

Πώς όμως τα γραμματόσημα είναι φορείς όλων αυτών των διαφορετικών κλάδων;

Το γενεαλογικό δέντρο των Γραμματοσήμων – Ταχυδρομείων

Οι ρίζες του ταχυδρομείου κατάγονται από τους αρχαίους χρόνους της αυτοκρατορίας των Περσών, επί Κύρου, του Μέγα, του Αυτοκράτορα και ιδρυτή της Περσικής Αυτοκρατορίας με την επινόηση και εγκαθίδρυση της ταχυδρομικής συγκοινωνίας, στους μεγάλους δρόμους διαδοχικών σταθμών, την οποία εκτελούσαν οι άγγαροι, εκτελωνιστές του, όντας έφιπποι. Το φαινόμενο αυτό το εφαρμόζουν οι Έλληνες με τις διαιρεμένες πόλεις – κράτη, για να εξασφαλίσουν την επικοινωνία μεταξύ τους, ονόματι αγγελιαφόροι (δηλαδή οι φέροντες την αγγελία) και ειδικά ονομαζόμενοι δρομοκήρυκες ή και ημεροδρόμοι. Ο μύθος των Ελλήνων είναι πάντα ένα βήμα μπροστά: Υπάρχει ήδη μια πάσα τόπου ταχυδρομική εταιρία – οργανισμός, υπό την διοίκηση του Δία, και της αιγίδας του αγγελιαφόρου των Θεών, τον υιό του Δία, τον Ερμή, με τα φτερωτά σανδάλια, ως διαμεσολαβητή μεταξύ θεών και ανθρώπων για όλα τα ζητήματα.

Στην πορεία οι Ρωμαίοι δημιουργούν σταθμούς μεταφορών και οι μεταφορείς τους ονομάζονται πεζοδρόμοι. Η καινοτομία των Ρωμαίων ήταν, ότι αργότερα για να επισπεύσουν τη μεταφορά των μηνυμάτων τους, προσέθεσαν άλογα και άμαξες, αλλάζοντας τη ροή του ταξιδιού της μεταφοράς σε δριμύτερη, ώστε να υπάρχουν στην πραγματικότητα ταχυμεταφορές και ταχυδρόμοι. Έτσι μεταφέρεται αυτό το σύστημα μεταφορών και στην Ευρώπη με πρώτο καλύτερο οργανωμένο ταχυδρομείο της Γαλλίας το έτος 1627. Η Ελλάδα θα αποκτήσει ταχυδρομεία επί Καποδίστρια το 1828.

Με τη σημερινή τους μορφή τα γραμματόσημα οφείλουν την ύπαρξή τους, στη Μεγάλη Βρετανία, το 1836, ως επινόηση του Άγγλου Γενικού Διευθυντή Αγγλικών Ταχυδρομείων, Σερ Ρόουλαντ Χιλλ, με εφαρμογή, εν έτει 1840. Τα γραμματόσημα εφαρμόστηκαν ως  είδος προπληρωμένου ταχυδρομικού τέλους με κολλώδη ουσία, ώστε να εφάπτει στον φάκελο και έτσι μειώθηκε το κόστος του, καταστώντας το προσιτό σε όλες τις κοινωνικές τάξεις.

Στην Ιαπωνία, ο Hisoka Maejima επηρεασμένος από τον Χιλλ, δημιουργεί ένα λαϊκότερο ταχυδρομικό σύστημα, με την εγκαθίδρυση ενός διεθνούς ενιαίου ταχυδρομικού τέλους και ταχυδρομικών κουτιών, αλλά και την προπληρωμή τελών με την έννοια του γραμματοσήμου. Ο Maejima γίνεται γνώστης της ιδέας για το γραμματόσημο από έναν Αμερικανό κήρυκα στο Nagasaki, ονομάζοντάς το, Υubin Κitte. Τότε, που το γραμματόσημο ήταν συνώνυμο με την ασφάλεια, ο Maejima χρησιμοποίησε αυτήν τη λέξη, για να κάνει εμφανή τη διαφοροποίηση του νέου προταθέντος συστήματος, από το υπάρχον πεπαλαιωμένο. Έτσι έχουμε τα γραμματόσημα του δράκου, με δύο δράκους αντικριστά, σε πρώτη έκδοση, το 1871, από τον Yuzuru Sugiura διαδεχόμενος τον Maejima.

Στη Δύση, τα γραμματόσημα και τα νομίσματα παράγονταν με βαθυτυπία, καθιστώντας εξαιρετικά δύσκολη την παραχάραξη τους. Ο Ιταλός Edoardo Chiossone, ως περίφημος ζωγράφος πορτρέτων ανέλαβε, σε συμφωνία με την κυβέρνηση  της Ιαπωνίας, να σχεδιάσει τα πορτρέτα σπουδαίων αξιωματούχων της κυβέρνησης του Meiji. Ανάμεσά τους φιλοτέχνησε και εκείνο του διάσημου Σαμουράι, Takamori Saigo.

Και κάπως έτσι μεταφέρεται, ως παρακαταθήκη στην Ιαπωνία από τη Δύση, η τέχνη των γραμματοσήμων, η καλαισθησία και η υψηλή αισθητική της τέχνης, η υψηλού επιπέδου τεχνική της εκτύπωσης και η δημιουργία 8 αυθεντικών ταχυδρομικών μητρών koban stamps.

Τα αριστουργήματά του μέσω των γραμματοσήμων, των πορτρέτων, των μετοχών κλπ. Από τις τεχνικές που εισήγαγε ο Chiossone, η πιο αντιπροσωπευτική είναι αυτή της ανάγλυφης εκτύπωσης που χρησιμοποιήθηκε για τα koban stamps. Η ευρεία παραγωγή των Ιαπωνικών αξιόγραφων επετεύχθει χάριν της τεχνικής αυτής, δίνοντας τη δυνατότητα επαναλαμβανόμενης εκτύπωσης με υψηλή ποιότητα.

Η τεχνική του Intaglio (τεχνική σφραγιδόλιθων ή δακτυλιόλιθων) χρησιμοποιήθηκε από τη σειρά Dragon Stamps, όμως εξαιτίας του φαινομένου της διάβρωσης της μεταλλικής επιφάνειας οι γραμμές της χάραξης ήταν αδέξιες και σκληρές. Ο Chiossone μετέφερε με συνέπεια τις γραμμές του σχεδίου στον χαλκό με αποτέλεσμα οι γραμμές αυτές να είναι άψογες και κοφτερές και ιδιαίτερα δύσκολο ν’ αντιγραφούν.

Ο Chiossone ακόμη εισήγαγε τεχνικές με τις οποίες μπορούσε να αναπαράγει πλάκες εκτύπωσης ακριβείας. Όπως η βύθιση τις εγχάρακτης πλάκας σε λιωμένο μολύβι, με σκοπό την παραγωγή του καλουπιού για την αναπαραγωγή της πλάκας. Αυτή είναι η βάση της τεχνικής που χρησιμοποιείται και σήμερα για την αναπαραγωγή γραμματοσήμων και τραπεζογραμματίων. Ο Edoardo Chiossone εισήγαγε την εκτυπωτική τεχνική που η Ιαπωνία χρειαζόταν, ώστε να εκδίδει γραμματόσημα δύσκολα στην παραχάραξη. Η ανάγλυφη τεχνική εκτύπωσης εισηγμένη από τον Chiossone, με την οποία ήταν σε θέση να τυπώνει μεγάλες ποσότητες γραμματοσήμων, ήταν σε ακμή για κάποια χρονική περίοδο. Αλλά δεν άργησε να αντικατασταθεί εν καιρώ από την μέθοδο της φωτοχάραξης, τη φωτομεταφορά, offset και άλλων μεθόδων.

Ώσπου φτάνουμε στην ίδρυση του Κυβερνητικού Συνεδρίου των Εκτυπωτών Γραμματοσήμων GPSPC (Government Postage Stamps Printer’s Conference), το 1987, και την Ιαπωνία πλέον να εκδίδει αναμνηστικές εκδόσεις γραμματοσήμων και να ανεβαίνει το βάραθρο της νικήτριας χώρας σε διαγωνισμούς γραμματοσήμων αρκετές φορές, χάριν της υψηλής αισθητικής και της τεχνικής στην ποιότητα.

Το γενεαλογικό δέντρο μας δείχνει την πορεία της τέχνης και των τεχνικών που χρησιμοποιήθηκαν για τη δημιουργία των γραμματόσημων και τις επιρροές της Ασίας απο τη Δύση στο κομμάτι των τεχνών και τεχνικών.

Τα μήλα της Έριδος: Μερικά Γραμματόσημα

Σάλος αντιδράσεων ξέσπασε στην Ισπανία όταν τυπώθηκαν γραμματόσημα για την καμπάνια κατά του ρατσισμού, από τη διοίκηση των ισπανικών ταχυδρομείων, όπου για τη δημιουργία των γραμματοσήμων συνεργάστηκαν με τον μη κυβερνητικό οργανισμό“SOS Racismo” και τον ακτιβιστή και ράπερ, El Chojín. Έτσι τυπώθηκαν γραμματόσημα στις αποχρώσεις του ανθρώπινου δέρματος αλλά με υψηλότερη τιμή εκείνων στις αποχρώσεις του λευκού. Σκοπός τους ήταν να δείξουν ακόμη εντονότερα με αυτή την κίνηση το χάσμα των φυλετικών διακρίσεων. Οι εμπνευστές υποστηρίζουν, ότι η καμπάνια αντανακλά τη μειωμένη εκπροσώπηση από μαύρους στις ισπανικές εταιρείες. Στον επίσημο λογαριασμό τους στο Twiter, τα ισπανικά ταχυδρομεία, ανέφεραν ότι η καμπάνια στοχεύει στο «να αφυπνίσει για μια άδικη και επίπονη κατάσταση που δεν θα έπρεπε να υπάρχει». Αν και αναγνωρίζεται η καλή τους διάθεση πολλοί στράφηκαν εναντίον της καμπάνιας με απαίτηση να κατέβει και ότι δεν εξυπηρετεί τον σκοπό της, αλλά αντιθέτως η λάθος προβολή – αντιμετώπισή της θα πυροδοτήσει περισσότερες ρατσιστικές συμπεριφορές.

 

Ζωγραφική με Κολλάζ Γραμματόσημων

Η τεχνική του κολλάζ με τα γραμματόσημα στην ελληνική τέχνη, εμφανίζεται στα μέσα της δεκαετίας του 1960, από τον ηθοποιό Μίμη Φωτόπουλο, ως δημιουργό και παρουσιαστή των πρώτων έργων.
Από τότε τα  μικροσκοπικά γραμματόσημα με ποικίλα θέματα και χρώματα χρησιμοποιούνται σε διάφορες παραγωγικές τεχνικές. Τα συναντάμε στη διακόσμηση διαφόρων αντικειμένων, όπως έργα τέχνης, μικροέπιπλα, κουτιά συσκευασίας δώρων, ντεκουπάζ, τετράδια, βιβλία, ακόμη και σε κοσμήματα με διάφορες τεχνικές πλαστικοποίησης και επικάλυψης με υγρό γυαλί (ρητίνη). Φαντασία να υπάρχει και όλα γίνονται!

Εκθέσεις Ζωγραφικής με Γραμματόσημα σε Κολλάζ

Εντυπωσιακές Ατομικές Εκθέσεις Ζωγραφικής, άξιες αναφοράς με κολλάζ γραμματοσήμων, είναι του Μίμη Φωτόπουλου, “Κολάζ με γραμματόσημα” στη Δημοτική Πινακοθήκη Νίκαιας-Αγ. Ι. Ρέντη, του Θεόδωρου Νικολάκη, “Ανασύνθεση” στη Νίκαια και της Μαρίας Καλαϊτζόγλου “Ζωγραφική με γραμματόσημα” στο Επιμελητήριο Λέσβου. Ένας Άψογος Συνδυασμός Τέχνης (Ψηφιδωτού, Ζωγραφικής, Χαρακτικής, Τυπογραφίας) και Τεχνικής (Κολλάζ) όλα μαζί σε απόλυτη αρμονία. 

Τα Γραμματόσημα των Χριστουγέννων

Τα Γραμματόσημα της Ορθόδοξης Χριστιανικής Παράδοσης με τη λαϊκή ελληνική παράδοση εμφανή ως φιλοτεχνήματα μέσα στο εορταστικό κλίμα των Χριστουγεννιάτικων Εθιμικών Καλάντων.

 

Συλλεκτικά Γραμματόσημα

Τα πρώτα ελληνικά γραμματόσημα του 1861, είναι τα πλέον περιζήτητα ελληνικά γραμματόσημα Σολφερίνο, όπου παρουσιάζονται στο Ζάππειο.

Ακόμη έχουμε την πρόσφατη έκδοση της Αναμνηστικής Σειράς Γραμματοσήμων “Φεγιέ «NOTOS 2021”, που κυκλοφόρησε στις 19 Νοεμβρίου και θα διατίθεται από το Ταχυδρομικό Κατάστημα της Έκθεσης και από το eshop των ΕΛΤΑ, όπου σε προσαρμογή της Μυρσίνης Βαρδοπούλου, η μήτρα του μεταλλίου της Μεγάλης Κεφαλής του Ερμή, του πρώτου ελληνικού γραμματοσήμου το 1861, σχεδιάστηκε από τον αρχιχαράκτη του Γαλλικού Νομισματοκοπείου, Albert Barre, με τη βαθυτυπική μήτρα, την οποία χάραξε ο Γ. Γουρζής, καθηγητής της Σχολής Καλών Τεχνών, θα τίθεται προς πώληση προς τιμήν της επετειακής έκδοσης των 150 χρόνων του ελληνικού γραμματοσήμου. Η Σειρά περιλαμβάνει, επίσης, Φακέλους Πρώτης Ημέρας Κυκλοφορίας και Αριθμημένα Λευκώματα. Μπορούν να στοιχίζουν εκατομμύρια αν και μικρογραφίες της τέχνης.

Για τους φιλοτελιστές τα γραμματόσημα είναι ιστορικά αποδεικτικά τεκμήρια που αφηγούνται γεγονότα του μακρινού παρελθόντος, είναι μια υπέροχη απασχόληση και πολλές φορές ακριβή υπό το πρίσμα της τέχνης, αποτελώντας ταυτόχρονα έργα τέχνης συλλεκτικά και σπάνια αν είναι και πεπαλαιωμένα. Αυτό όμως είναι από μόνο του ένα σημαντικό δέλεαρ για να επιθυμεί κάποιος να τα αποκτήσει αν το πορτοφόλι του αντέχει.

Η Αναμνηστική Σειρά Γραμματοσήμων «Παιδί και γραμματόσημο – Η Ελληνική Επανάσταση μέσα από τα μάτια των παιδιών

Επιπλέον με θέμα την επανάσταση του 1821 μέσω διαδικτυακού διαγωνισμού που πραγματοποιήθηκε το 2021 για παιδιά από 7 ως 15 ετών, οι νικητήριες ζωγραφιές μπορούν να γίνουν γραμματόσημα  και να ταξιδέψουν δια αλληλογραφίας τον κόσμο. Οι δώδεκα πρώτοι κερδίζουν ακόμη ένα δώρο από τη συλλογή ART POST COLLECTION και όσοι δεν προκριθούν ούτε στη δωδεκάδα συν όλους τους συμμετέχοντες θα λάβουν ως αναμνηστικό συμμετοχής το προσωπικό γραμματόσημο που ζωγράφισαν.

Μπορείτε να δείτε εδώ τους νικητές και τα έργα τους:  https://1821.elta.gr/

Η Αναμνηστική Σειρά «Προσωπικό Γραμματόσημο» του 2015 με 12 μοναδικά φύλλα των 5 γραμματοσήμων με θέμα τον γάμο, τη γέννηση, τη βάπτιση, την αποφοίτηση, εταιρικά φύλλα θα προβάλλουν λογότυπα εταιριών μέσα από την αλληλογραφία τους.

 

Το Δικό σας Γραμματόσημο

Τα ΕΛΤΑ εκδίδουν και εταιρικά μοναδικά Γραμματόσημα για Επαγγελματίες: ΕΛΤΑ > Επιχειρήσεις > Το δικό μας Γραμματόσημο (elta.gr)

Πλέον ο καθένας μπορεί να εκδώσει τα δικά του μοναδικά συλλεκτικά γραμματόσημα με θέμα το καρναβάλι και τη φωτογραφία του με τη συμμετοχή της  Κοινωφελούς Επιχείρησης του Δήμου Άργους – Μυκηνών (ΚΕΔΑΜ) και με τη συμμετοχή της Διεύθυνσης Φιλοτελισμού των Ελληνικών Ταχυδρομείων, εν έτει 2018.

Τα γραμματόσημα EUROPA 2021 που απεικονίζουν απειλούμενα άγρια ζώα όπως αναφέρονται στο κόκκινο βιβλίο των απειλούμενων ζώων στην Ελλάδα  και πρόκειται για το ελάφι και το δελφίνι τα οποία φιλοτεχνήθηκαν από Φοιτητές των Καλών Τεχνών και τα ΕΛΤΑ.

Μπορείτε να δείτε και το σχετικό video εδώ: https://youtu.be/uECHL_8QsDM

Γραμματόσημα με Περίεργη Πρώτη Ύλη

Με κολλημένο ένα κομμάτι δέρματος βακαλάου δημιούργησαν γραμματόσημο στα Νησιά Φερόε το 2016.

Γραμματόσημο του Λιχτενστάιν φτιαγμένο από ανακυκλωμένο πλαστικό 2020.

Από τα νησιά Νόρφλοκ με άρωμα γιασεμιού το 2001 & 2004.

coins and more: 1471) “PET Recycling”, Liechtenstein: An embroidered Stamp of 6.30 Euros made from recycled polyester thread processed from 3,100 PET bottles: Date of Stamp issue: 07.09.2020: (exclusivecoins.blogspot.com)

Εξώστης free press – Γραμματόσημα σε περίεργα υλικά. (exostispress.gr)

Γραμματόσημο εμποτισμένο με άρωμα Γκρέιπφρουτ- Γαλλική  Πολυνησία 2012.

…το θέμα είναι…..: Γραμματόσημο με άρωμα – Γκρέιπφρουτ (themaphila.blogspot.com)

Δαντελωτά Γαλλικά Γραμματόσημα

Το πρώτο γραμματόσημο δείχνει τον τύπο Chantilly (είδος για μαντήλες, γιακάδες, μαξιλάρια, μανσέτες) της δαντέλας Leavers.

Το δεύτερο τον τύπο Alençon (χειμωνιάτικη κυψελωτή δαντέλα) της δαντέλας Leavers.

Το τρίτο τον τύπο Calais (μηχανική δαντέλα) της δαντέλας Leavers και τον

τέταρτο τύπο με τη δαντέλα Puy, που έπεσε σε παρακμή μετά την επανάσταση του 1789, αν και εξακολουθεί να υπάρχει.

Εξώστης free press – Δαντέλες σέ γραμματόσημα. (exostispress.gr)

Κυτταρικά Γραμματόσημα

Η παρεμβολή της επιστήμης στην τέχνη και η παρεμβολή της τέχνης στην επιστήμη με ένα υπέροχο και άψογο αποτέλεσμα.

Δείτε Εδώ: https://youtu.be/MhuLEg_v4E4

Το Γραμματόσημο ως Παιχνίδι

Με τη μορφή ψηφιακού παζλ συνδυαστικά με βαθμό δυσκολίας και χρονόμετρο: ΓΡΑΜΜΑΤΌΣΗΜΑ – 252 στοιχεία – Παίξτε παζλ για δωρεάν στο ePuzzle

Το Ψηφιακό Γραμματόσημο

Τα ΕΛΤΑ με έναν 12ψήφιο κωδικό θα μπορούν να αντικαταστήσουν σε συγκεκριμένες περιπτώσεις το παραδοσιακό γραμματόσημο με το νέο ψηφιακό γραμματόσημο, ονόματι e-Stamp, το οποίο απευθύνεται σε ιδιώτες και μικρές επιχειρήσεις και είναι άμεσα διαθέσιμο 24 ώρες / 7 μέρες την εβδομάδα, στον υπολογιστή, laptop, κινητό τηλέφωνο ή tablet: e-stamp.elta.gr ή elta.gr

Είναι εύκολο, γρήγορο, πανελλαδικό, χωρίς περιορισμό στα ωράρια αποστολής, αλλά με περιορισμένο χρόνο κατοχής του των 10 ημερών και αγορά έως 10 ταυτόχρονα κωδικών τη φορά.

Πάντως δεν αντικαθιστά τα παραδοσιακά γραμματόσημα, ούτε αποτελεί ακόμη παγκόσμια τακτική μεταξύ των ταχυδρομείων.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

• Ministry of Posts and Telecommunications, Japan (January 1, 1998), The History of Japanese Postage Stamps
• Η ιστορία του γραμματοσήμου | Nobile GR
• Το γραμματόσημο ως μικρογραφία τέχνης και ως πολιτισμικό ίχνος | Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ (kathimerini.gr)
• H Ιστορία των Ιαπωνικών Γραμματοσήμων – 1ο μέρος – ΕΛΛΑΔΑ – ΙΑΠΩΝΙΑ (greecejapan.com)
• H Ιστορία των Ιαπωνικών Γραμματοσήμων – 2ο μέρος – ΕΛΛΑΔΑ – ΙΑΠΩΝΙΑ (greecejapan.com)
• Στείλε από τώρα το γράμμα σου στον Άγιο Βασίλη | Εφημερίς Δημοπρασιών & Πλειστηριασμών | Από το 1929 (dimoprasion.gr) https://hohoho.elta.gr/
• Χριστουγεννιάτικο γραμματόσημο – Βικιπαίδεια (wikipedia.org)
• Η ΤΕΧΝΙΚΗ ΤΟΥ ΚΟΛΑΖ ΜΕ ΓΡΑΜΜΑΤΟΣΗΜΑ
• Θεόδωρος Νικολάκης | ΒΡΥΣΟΥΛΕΣ γνώσης (wordpress.com)
• Portnet – Μίμης Φωτόπουλος: Ζωγραφική με κολάζ γραμματοσήμων
• ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ ΜΕ ΓΡΑΜΜΑΤΟΣΗΜΑ (dimokratis.gr)
• ΕΛΤΑ: Τα πλέον περιζήτητα ελληνικά γραμματόσημα Σολφερίνο, εκτίθενται στο Ζάππειο | Εφημερίς Δημοπρασιών & Πλειστηριασμών | Από το 1929 (dimoprasion.gr)
• Γραμματόσημα “Επιστήμη και Τέχνη μέσα από το μικροσκόπιο” – Hellenic Society of Pathology
• «Επιστήμη και Τέχνη μέσα απ’ το μικροσκόπιο» – Τα πρώτα γραμματόσημα με σχηματισμούς των κυττάρων | Εφημερίς Δημοπρασιών & Πλειστηριασμών | Από το 1929 (dimoprasion.gr)
• https://youtu.be/MhuLEg_v4E4
• ΓΡΑΜΜΑΤΌΣΗΜΑ – 252 στοιχεία – Παίξτε παζλ για δωρεάν στο ePuzzle
• Έντονες αντιδράσεις στην Ισπανία για τα γραμματόσημα στο χρώμα του ανθρώπινου δέρματος | Marie Claire | Ό,τι έχει σημασία για τις γυναίκες
• Φοιτητές της Σχολής Καλών Τεχνών σχεδιάζουν γραμματόσημα με θέμα «απειλούμενα άγρια ζώα» (ypaithros.gr)
• Εξώστης free press – Γραμματόσημα σε περίεργα υλικά. (exostispress.gr)
• ΕΛΤΑ > Επιχειρήσεις > Το δικό μας Γραμματόσημο (elta.gr)
• Φτιάξε το “προσωπικό σου γραμματόσημο” (penna.gr)
• Φτιάξε το δικό σου γραμματόσημο (με τη φωτογραφία σου) στο Άργος (argolika.gr)
• Η ζωγραφιά σου γίνεται γραμματόσημο! (voltarakia.gr)
• Το ψηφιακό γραμματόσημο μπαίνει στις ζωές μας – Ypodomes.com
• coins and more: 1471) “PET Recycling”, Liechtenstein: An embroidered Stamp of 6.30 Euros made from recycled polyester thread processed from 3,100 PET bottles: Date of Stamp issue: 07.09.2020: (exclusivecoins.blogspot.com)