Της Κατερίνας Πράπα

Η παγκόσμια υγειονομική κρίση οδήγησε σε μια αιφνίδια και σημαντική επίπτωση στον χώρο του Πολιτισμού. Η πανδημία του κορονοϊού άφησε στο πέρασμα της έντονα και ίσως ανεξίτηλα σημάδια και αναρωτιέμαι, τί είναι αυτό που μπορεί να κρατήσει ζωντανό τον Πολιτισμό μας; Και ενστικτωδώς απαντώ: οι άνθρωποι, όπως λέει και ο Άντρε Μπερτόν «ο άνθρωπος είναι η απάντηση όποια και αν είναι η ερώτηση».

Πέντε νέα παιδιά δίνουν την δίκη τους απάντηση για τον Πολιτισμό, μέσα από την προσωπική τους ανάγκη για δημιουργία, εξέλιξη και πρόοδο καθώς και από την προσπάθεια τους σε μια τόσο αβέβαιη εποχή να αναδείξουν την πραγματική αξία του Πολιτισμού.

Γεωργία, 22 χρονών:

«Πολιτισμός κατά την άποψή μου είναι τα χαρακτηριστικά αποκτήματα ενός λαού, στο πέρασμα του χρόνου! Διάφορα επιτεύγματα του και είναι άρρητα συνδεδεμένος με την κουλτούρα η οποία προσδιορίζει, σαν γενίκευση τον λαό του (όχι τον καθένα μας ξεχωριστά). Συνεπώς έχουμε αναρωτηθεί ποτέ, τί διακατέχει άραγε την ελληνική κουλτούρα; Που συνάμα παίζει ρόλο στη διαμόρφωση της, η πολιτισμική κληρονομιά. Εγώ θεωρώ ότι έχει πάμπολλα διδάγματα να προσφέρει το αξιοθαύμαστο αλλά και απέραντο μεγαλείο του… Παρόλα αυτά παραμένει σχετικά παγιωμένο με τον τρόπο στον οποίο επηρεάζει ένα μεγάλο κομμάτι της ελληνικής κουλτούρας. Ενώ μέσα του κρύβονται υπερσύγχρονα στοιχεία και πρωτοποριακά θα έλεγα, ένα μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού, που υπερτερεί, καθρεφτίζει συντηρητικές πτυχές του».

Γιάννης, 24 χρονών:

«Μου αρέσει πολύ να ταξιδεύω και το αγαπημένο μου πράγμα στα ταξίδια είναι να γνωρίζω καλύτερα τον πολιτισμό μιας νέας χώρας ή ενός αγνώστου προορισμού. Τί είναι όμως ακριβώς το οποίο ψάχνω στις εκδρομές μου, όταν αναζητώ τον «πολιτισμό» ενός τόπου; Από τη μία, είναι αυτό που λέμε «κληρονομιά»: μου αρέσει να έρχομαι σε επαφή με τα έργα τέχνης – πίνακες ζωγραφικής, γλυπτά, μουσικά κομμάτια, ταινίες, θεατρικές παραστάσεις, μωσαϊκά, κεραμικά και δείγματα λαϊκής τέχνης. Πιστεύω πως η πολιτιστική κληρονομιά ενός λαού, η πρώτη από τις δύο εκφάνσεις του πολιτισμού για εμένα, δείχνει τις ανησυχίες, τα όνειρα, τους φόβους, τις ευτυχίες που έχει μια κοινωνία μια δεδομένη χρονική περίοδο.

Από την άλλη, αναζητώ τον πολιτισμό στις «συμπεριφορές» των ανθρώπων. Πώς φέρονται απέναντι σε κάτι άγνωστο; Σηκώνονται στο λεωφορείο να παραχωρήσουν τη θέση τους σε κάποιο άτομο που την έχει ανάγκη; Πώς αντιμετωπίζουν τους μετανάστες; Πώς αντιδρούν όταν διαφωνούν με τις εκάστοτε κυβερνητικές αποφάσεις; Φροντίζουν το περιβάλλον; Πολιτισμός, λοιπόν, για εμένα είναι και οι ίδιοι οι άνθρωποι.

Σε μία πρόταση λοιπόν, πολιτισμός για εμένα είναι τα αποτελέσματα των ανθρώπων του παρελθόντος και του παρόντος και οι συμπεριφορές των ανθρώπων στο παρόν, που σχηματίζουν το μέλλον».

Θεοδώρα, 24 χρονών:

«Πολιτισμός για εμένα είναι ό,τι μπορεί να δώσει νόημα σε κάτι που χωρίς πολιτισμό θα ήταν βαρετό… Πώς θα ήταν το κέντρο της Αθήνας χωρίς την Ακρόπολη; Πώς θα περνούσε ο χρόνος χωρίς μουσική; Πώς θα διασκεδάζαμε χωρίς μουσική και χορό; Τα σκέφτομαι όλα αυτά και τουλάχιστον για εμένα δεν είναι τα ίδια. Επίσης, ο πολιτισμός σε βοηθάει να εξελιχθείς… Ένα τραγούδι, μία θεατρική παράσταση, μία ταινία, μία σειρά, ένα κείμενο ή ποίημα, νιώθεις πώς μπορεί να σου αλλάξει τη ζωή… Ίσως όχι τη ζωή όντως, αλλά το πώς την βλέπεις. Τέλος, ο πολιτισμός για εμένα μπορεί να ενώσει… Χώρες, ηλικίες, φύλα, προσανατολισμούς».

Πέννυ, 24 χρονών

«Ούσα φοιτήτρια στο προπτυχιακό, τον πολιτισμό τον έψαχνα -και τον έβρισκα – στο πανεπιστήμιο. Στο ΑΠΘ κάθε βράδυ κάτι συνέβαινε. Προβολές ταινιών, θεατρικές πρόβες και παραστάσεις, παιχνίδια, χάρη στις διάφορες φοιτητικές ομάδες. Και όλα αυτά φυσικά χωρίς κόστος, για όλους και όλες. Ως φοιτήτρια ίσως να μην σου περισσεύουν τα χρήματα για να πας σινεμά ή θέατρο. Το πανεπιστήμιο όμως ήταν πάντοτε ανοιχτό -τουλάχιστον στην προ κόβιντ εποχή – και προωθούσε την κουλτούρα μέσα από αυτές τις φοιτητικές πρωτοβουλίες. Ήταν πολύ όμορφο να μπορείς να περνάς στιγμές χαράς στον χώρο σου, στο πανεπιστήμιό σου, και να μπορείς να παίρνεις από αυτόν πράγματα πέρα από την ακαδημαϊκή γνώση».

Χριστίνα, 24 χρονών

«Δύσκολο να δώσω έστω και έναν υποκειμενικό ορισμό αυτής της μεγαλειώδους λέξης. Πολιτισμός. Αρχικά, θα μιλήσω πιο γενικά για την έννοια του Πολιτισμού, από τη δική μου οπτική γωνία. Ίσως, θα προβώ αυθαίρετα σε έναν διαχωρισμό μεταξύ προσωπικού και κοινωνικού πολιτισμού. Προσωπικό πολιτισμό θα όριζα τα βιώματα του κάθε ατόμου, τον τρόπο που ορίζεται, εξελίσσεται και εμπνέεται. Κοινωνικό πολιτισμό θα όριζα τον πολιτισμό του κάθε λαού που αναδύεται μέσα από τις δημιουργίες που αποτυπώνονται με ποικίλους τρόπους. Αυτές οι δύο μορφές, στη δική μου ματιά, μπορούν να βιώνονται και να αλληλοεπιδρούν. Όσον αφορά τον δικό μου προσωπικό πολιτισμό, αυτός έγκειται στον σεβασμό προς τον διπλανό μου και τις επιλογές του, την προσπάθεια προσέγγισης διαφόρων μορφών τέχνης που προσφέρουν πνευματική καλλιέργεια. Μια εικόνα, ένας στίχος, μια παράσταση, μια ταινία, ένα τραγούδι, η υγιής ανταλλαγή απόψεων και ιδεών γεμάτη σεβασμό, αποτελούν τον πολιτισμό μου».

Μέσα από ένα βιβλίο, έναν στίχο, μια ευγενική καλημέρα ή ένα αληθινό χαμόγελο μπορεί να βρούμε ένα κομμάτι του ψυχισμού μας.

Κρύβουμε μέσα μας τον δικό μας πολιτισμό που ποτίζει καθημερινώς την ανάγκη για ένα καλύτερο και πιο φωτεινό αύριο. Ο Πολιτισμός, μας χαρακτηρίζει και χαρακτηρίζεται από εμάς, προσαρμόζεται στην εποχή και περπατάει δίπλα μας, ας μην τον εγκαταλείψουμε.