Γράφει η συντάκτρια Αντωνία Γεντέκου

Ένα από τα πιο πρωτότυπα μουσεία της χώρας μας αποτελεί το Υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης στη Δημητσάνα Αρκαδίας μόλις 2,5 ώρες μακριά από την Αθήνα. Πρόκειται για ένα θεματικό μουσείο που βρίσκεται στην τοποθεσία Κεφαλάρι του Αϊ-Γιάννη και που θέλοντας να προβάλει τη σημασία της υδροκίνησης στην παραδοσιακή κοινωνία, παρουσιάζει τις βασικές προβιομηχανικές τεχνικές που χρησιμοποιούν το νερό ως κύρια
πηγή ενέργειας για την παραγωγή ποικίλων προϊόντων.
Οι παραδοσιακές εγκαταστάσεις και οι υδροκίνητοι μηχανισμοί, οι οποίοι έχουν αποκατασταθεί με σκοπό τη μουσειακή τους αξιοποίηση, περιβάλλονται από μια έκταση με πλούσια βλάστηση και άφθονα τρεχούμενα νερά, δίνοντας την ευκαιρία στον επισκέπτη να απολαύσει και ένα απαράμιλλο φυσικό κάλλος.

Αυτό που θα συνειδητοποιήσει κάποιος αν επισκεφθεί αυτό το ιδιαίτερο μουσείο είναι ο σπουδαίος ρόλος που έπαιζε η υδροκίνηση, όταν το νερό, αυτό το πολύτιμο αγαθό, άρχισε να χρησιμοποιείται για την επίλυση όλο και περισσότερων βασικών καθημερινών προβλημάτων μιας παραδοσιακής κοινωνίας. Κάθε ένα από τα αναστηλωμένα κτίρια των παλιών παραδοσιακών εργαστηρίων έχει μια μόνιμη έκθεση με θεματικό περιεχόμενο σχετικό με το εργαστήριο στο οποίο στεγάζεται.

                                       

Το πρώτο κτίριο στεγάζει μια νεροτριβή κι έναν αλευρόμυλο με οριζόντια φτερωτή. Εδώ ο επισκέπτης μπορεί να ρίξει λίγους σπόρους καλαμποκιού και να παρακολουθήσει πώς ο καρπός αλέθεται από τις μυλόπετρες και πέφτει στην αλευροδοχή. Δίπλα υπάρχει ένα μικρό δωματιάκι με τζάκι όπου έμενε ο μυλωνάς με την -κατά κανόνα πολυμελή- οικογένεια του. Έξω από τον μύλο βρίσκεται κατασκευασμένο ένα πρόχειρο στέγαστρο, κάτω από το οποίο  υπάρχει το ρακοκάζανο που στηνόταν συνήθως στην ύπαιθρο μετά τον τρύγο, για την παραγωγή τσίπουρου από τα στέμφυλα.

Ακριβώς απέναντι, υπάρχει ένα διώροφο κτίριο όπου στεγάζεται στο πάνω μέρος η κατοικία του βυρσοδέψη και στο κάτω το βυρσοδεψείο. Ο επισκέπτης εδώ έχει την ευκαιρία να κατανοήσει τον τρόπο παραγωγής των δερμάτων και τη χρονοβόρα διαδικασία τους. Το εσωτερικό του εργαστηρίου είναι χωρισμένο σε τμήματα που αντιστοιχούν στα διάφορα στάδια επεξεργασίας των δερμάτων (δέψη, άπλωμα, στέγνωμα, κ.α.).

                                                 

Ακολουθώντας το λιθόστρωτο μονοπάτι, ο επισκέπτης φτάνει στον μπαρουτόμυλο όπου γίνεται μία αναπαράσταση του πώς φτιαχνόταν το μπαρούτι έως τις αρχές του 20ού αιώνα. Το μπαρούτι αποτέλεσε ισχυρό στοιχείο της πολιτισμικής ταυτότητας της περιοχής και έπαιξε σημαντικό ρόλο στην Επανάσταση του 1821, καθώς οι Δημητσανίτες τροφοδοτούσαν τους πολεμιστές με αυτό το απαραίτητο πολεμικό υλικό. Όπως έγραφε χαρακτηριστικά ο Κολοκοτρώνης: “Μπαρούτι είχαμε, έκαμνε η Δημιτζάνα”.

                                         

Το Υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης Δημητσάνας, το οποίο άνοιξε για το κοινό το 1997 και ανήκει στο Δίκτυο Μουσείων του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς (ΠΙΟΠ), πρόσφατα αναγνωρίστηκε από το Συμβούλιο Μουσείων του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού (ΥΠΠΟΑ) στο πλαίσιο του προγράμματος πιστοποίησης μουσείων.


Πηγή: https://www.piop.gr/el/diktuo-mouseiwn/Mouseio-Ydrokinisis/to-mouseio.aspx